Legislacyjna kuchnia – na przykładzie WDT

Jak wiecie, pracujemy właśnie nad Nową Ustawą o VAT. Naszym celem jest stworzenie nowoczesnych, spójnych i zrozumiałych przepisów. Bazujemy na unijnej dyrektywie VAT, dotychczasowej ustawie o VAT oraz doświadczeniach z ostatnich lat – zarówno podatników, jak i administracji skarbowej.

Chcemy Wam dziś pokazać, z czym mierzymy się w tej pracy – na przykładzie przepisów o wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów (WDT).

Jak jest w ustawie o VAT

W obecnej ustawie o VAT regulacje dotyczące WDT są rozrzucone w kilku miejscach:

• z jednej strony mamy definicję WDT jako szczególnego rodzaju dostawy towarów, w której towary są przemieszczane z Polski do innego kraju UE w wykonaniu dostawy dokonanej na rzecz określonego kręgu odbiorców (art. 13 ustawy o VAT),
• z drugiej – oddzielnie uregulowane są warunki zastosowania stawki 0% VAT do takiej transakcji (art. 42 ustawy o VAT).

Z takiej konstrukcji prawnej wynika, że teoretycznie można mieć do czynienia z WDT, ale nie można będzie zastosować do niej stawkę 0% VAT.

Jak jest w dyrektywie VAT

W dyrektywie VAT sprawa wygląda nieco inaczej. WDT to po prostu dostawa towarów i nie ma jej odrębnej, szczególnej definicji, która jest zwolniona z VAT pod warunkiem spełnienia określonych kryteriów.

Warunki są zbliżone do tych z polskiej ustawy, ale ujęcie prawne jest prostsze – brak tu konstrukcji „szczególnego rodzaju dostawy”.

Czy różnica w ujęciu WDT ma znaczenie praktyczne?

Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że to tylko różnice techniczne. Przecież i tu, i tu chodzi o tę samą transakcję, warunki do skorzystania ze stawki 0% VAT są analogiczne (ustawa o VAT musi być w tym zakresie ściśle zgodna z dyrektywą VAT).

Jednak sposób zapisania przepisów może mieć praktyczne skutki.

Otóż taki zapis, jaki mamy w ustawie o VAT może powodować, że na przestrzeni lat organom podatkowym łatwiej było kwestionować prawo do stawki 0% VAT, na zasadzie ok, doszło do WDT, ale nie spełniliście warunków formalnych, więc 0% się nie należy. Efekt? Doliczany VAT i spory podatkowe.

Tymczasem orzecznictwo TSUE pokazuje coś innego: jeśli towar realnie opuścił kraj i trafił do innego państwa UE w wykonaniu dostawy, wówczas stawka 0% VAT co do zasady musi być zastosowana, o ile nie ma podejrzenia oszustwa i podany został przez nabywcę prawidłowy numer VAT.

Z drugiej jednak strony, jeśli podatnik faktycznie nie dopełni warunków do zastosowania stawki 0% VAT, mimo że wysłał towary np. do Niemiec, to na gruncie obecnych przepisów ustawy o VAT wykaże w deklaracji VAT transakcję WDT ze stawką 23% VAT. Gdyby przyjąć koncepcję z dyrektywy VAT, to musiałby wykazać w deklaracji VAT dostawę krajową, co niezbyt dokładnie odzwierciedla co się faktycznie wydarzyło.

Co zatem powinna zrobić Nowa Ustawa o VAT?

To właśnie jeden z dylematów legislacyjnych: czy Nowa Ustawa powinna kopiować dotychczasową konstrukcję, gdzie WDT to osobna, „szczególna” dostawa. Czy może przyjąć podejście dyrektywy, w którym WDT to po prostu dostawa, która – jeśli spełnia warunki – korzysta ze stawki 0%?

Jeśli chcemy, aby Nowa Ustawa była jak najbliżej unijnego ducha powinniśmy rozważyć drugą opcję. Tyle tylko, że wówczas musimy tworzyć nowe rozwiązania w zakresie raportowania transakcji WDT.

Nie jest tak prosto 🙂

To tylko jeden przykład – ale dobrze pokazuje, z jakimi wyzwaniami mierzymy się w pracy nad Nową Ustawą o VAT. Tu nie chodzi tylko o przepisy. Chodzi o przyzwyczajenia, istniejącą praktykę księgową, biznesową, interesy skarbu państwa, prostotę i jednocześnie szczelność rozwiązań.

---

Chcesz dołączyć do zespołu konsultacyjnego projektu Nowej Ustawy VAT? Napisz do nas: kontakt@nowaustawavat.pl

Wesprzyj projekt. Dowiedz się, jak możesz to zrobić: Finansowo – Nowa Ustawa VAT